Jerzy Klechta: lutego 2016

WIERNOŚĆ SOBIE I LUDZKOŚCI

poniedziałek, lutego 29, 2016

Zmarł Karl Dedecius (1921 - 2016). Na zdjęciu z Wisławą Szymborską.

Urodził się w Łodzi w rodzinie Niemców, którzy przybyli do Polski z czeskich Sudetów i Szwabii. Skończył łódzkie Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego.

W 1980 został założycielem i pierwszym dyrektorem (do 1999) „Deutsches Polen-Institut” (Niemiecki Instytut Kultury Polskiej) w Darmstadt zajmującym się popularyzacją polskiej twórczości w Niemczech oraz kontaktami między oboma narodami. Wydał kilkadziesiąt antologii i tomów indywidualnych pisarzy. Jego dziełem jest edycja 50-tomowej serii Polnische Bibliothek (Biblioteka Polska) obejmującej literaturę polską od średniowiecza po współczesność.

Łącznie tłumaczył ponad 300 poetów i prozaików w tym Mickiewicza, Miłosza, Szymborską, Różewicza, Leca, Herberta, Wojtyłę. Za dzieło jego życia uważana jest 7-tomowa Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts (Panorama literatury polskiej XX wieku).

W PRL ukazywał się „Radar” - pismo pracy twórczej. Do rozwiązania pisma byłem jego red. naczelnym. Redagowaliśmy również „Radar” w języku niemieckim, nie była to kopia edycji polskiej. „Radar” niemiecki poruszał jedynie tematykę kulturalną, był niejako wizytówką polskiej literatury, poezji, malarstwa, muzyki na świat, na teren ówczesnej Republiki Federalnej Niemiec. Stąd moje kontakty z Karlem Dedeciusem.

Byłem kilkakrotnie Jego gościem w Darmstadt. Poniżej fragment jednego z Nim wywiadów, który przeprowadziłem w pamiętnym 1980 roku. Oto fragmenty wypowiedzi Karla Dedeciusa:

Literatura nie ogranicza się tylko do pisanych lub czytanych słów. Ma swoje głębokie podłoże, między innymi w życiu społeczeństwa, w tym, o czym ono marzy.

Mój do niej stosunek pozostaje niezależny od politycznych wydarzeń.

Pan wie, jak się w ciągu tych ostatnich lat wszystko zmieniało. Nigdy się jednak nie dałem nabrać na jakąś aktualną tendencję.

To, co jest ważne dla wszystkich Polaków, dla mnie jest również ważne, ale o tyle, o ile mnie to interesuje osobiście jako miłośnika - jak mnie pan nazwał - literatury polskiej, bo literatura, sztuka, muzyka pozostają zawsze czymś jedynie sensownym, jedynym trwałym dziełem człowieka. Wszystko inne się zaciera.

Ekstremiści obojętnie czy stoją po lewej, prawej i jeszcze innej stronie w końcu przegrywają. Sens literatury, także muzyki, malarstwa, ale tu mówimy o literaturze, więc sens literatury polega na nierezygnowaniu z autentyczności. A więc po pierwsze - nie może obcinać swoich korzeni, po drugie - musi wyrwać się z tego, co go ogranicza czyli z prowincjonalizmu i przede wszystkim z nacjonalizmu.

Kto podda się tej władzy - prędzej czy później zginie.

Przyszłością świata może być tylko pojednanie. Już Mickiewicz pisał o tym w swojej „Trybunie Ludów”. Pojednanie na podstawie humanistycznej.

Te różne kłótnie i zemsta, te zajazdy szlacheckie a dziś całkiem inne, jeszcze gorsze aniżeli ongi - muszą zginąć.

Miłosz pokazał, że choć jako Polak nie wyrzekł się swojego pochodzenia, to jednocześnie przezwyciężył wąską ideę zaściankowości. Z Gombrowiczem było podobnie. Miłosz należy do poważnych, tragicznych poetów, u których nie ma wahań. W poezji mało jest takich. Stworzyć model! Przyboś był również twórcą modelu. Leśmian także i Różewicz, Baczyński.

Wolność, pragnienie wolności jest jednym z najbardziej narodowych dziedzictw tradycji Polaków. Trzeba każdemu dać możliwość życia i myślenia tak jak chce i gdzie chce.

Ważne jest czy zachował swój szlachetny stosunek do tego, co zawdzięcza Ojczyźnie i do tego, co zawdzięcza ludzkości.

I to właśnie jest najważniejszym kryterium, jeżeli chodzi o wszystkie posunięcia ludzkiego ducha.

Dyktat

OSKAR PO POLSKU

niedziela, lutego 28, 2016

Gdy świat filmowy święci przyznanie tegorocznych Oskarów, w Polsce toczy się bój, bezmyślny co prawda, o jego … odebranie.

Ma się bowiem za złe rodakowi Pawłowi Pawlikowskiemu, który Nagrodę Akademii Filmowej (Oscara) w kategorii filmów nieanglojęzycznych otrzymał dokładnie rok temu za film „Ida”.

Ważni politycy III RP wyrażają zdziwienie, że film ten został wyróżniony Oscarem skoro ich zdaniem nie przyczynia się wcale do promocji Polski i pozostawia wiele do życzenia pod względem artystycznym. Jeśli nie wymieniam po nazwisku autorów tego poglądu to dlatego, że mam (płonną co prawda) nadzieję, iż stanie się zadość powiedzeniu, że tylko krowa nie zmienia poglądów.

Rządzący politycy i ich przyboczna medialna gwardia strzelają z grubej „patriotycznej” armaty.

Fakty są zaś takie, że dystrybucja międzynarodowa „Idy” po kilku miesiącach wędrówki po świecie, okazała się jednym z największych sukcesów w historii polskiego kina. We Francji film obejrzało blisko 500 tys. widzów, we Włoszech ponad 100 tys., po kilkadziesiąt tysięcy w Hiszpanii i Holandii. Film dystrybuowano także - z wielkim powodzeniem - w USA, Wielkiej Brytanii, Argentynie, Australii, Austrii, Belgii, Japonii, Kanadzie, Niemczech, Norwegii, Nowej Zelandii, Szwajcarii i na Tajwanie. Film łącznie został zakupiony na 52 terytoria, a zainteresowanie tytułem nadal się utrzymuje.

„Idę” pokazano na ponad 50 festiwalach, na których twórcy filmu zdobyli ponad 60 nagród, w tym tak prestiżowe jak BAFTA czy nagrody Europejskiej Akademii Filmowej. Niemal wszystkie uzasadnienia werdyktów doceniające „Idę” podkreślają jej kunszt artystyczny, zakorzenienie w polskiej tradycji filmowej oraz sugestywności przekazu.

Polscy twórcy filmowi z nestorem Andrzejem Wajdą na czele (w 2000 r. otrzymał Oscara za całokształt twórczości) odrzucili zarzuty o „antypolskość” filmu.

Paweł Pawlikowski podjął się tego zadania, tworząc uniwersalny w wymowie dramat psychologiczny, do którego inspirację stanowiły fakty z naszej historii. Jako artysta miał prawo do autonomicznej wypowiedzi, która przecież nie miała charakteru politycznego. Na tym bowiem zasadza się istota sztuki, że nikt nie ma prawa zaprzęgać jej w ideologiczne tryby. To kończy się zawsze źle i dla sztuki, i dla nosicieli demagogicznej - mówiąc nad wyraz delikatnie - ideologii.

III RP nie jest wszak peerelem - bis. Choć niepokój wyrażany przez twórców jest coraz większy. Zdają się pytać czy kraj nasz ma cofnąć się do czasów minionej epoki?

Znany publicysta miesięcznika „Więź” Andrzej Luter (światły duchowny) przekazał relację z dyskusji w telewizji publicznej, do jakiej doszło kilka dni temu na temat „Idy”. Zarzucono filmowi, że jest niesprawiedliwy, nieprawdziwy i obraża Polaków. Zabrakło innych opinii o naszym oscarowym filmie, strzelano do jednej bramki. Po tym jak zaproszeni gości skrytykowali film, pojawił się przed samym seansem stosowny napis, który informował o udziale Polaków w ratowaniu Żydów, napis „udawał” integralną część filmu. Ingerencja w "Idę" jest czytelna. Od niej tylko krok dzieli do wprowadzenia cenzury do filmów, sztuk teatralnych, książek, jak tak dalej pójdzie także do muzyki, co w przeszłości okazywało się i to możliwe.

Andrzej Luter przypomina o aspektach duchowych i religijnych filmu:

„Film Pawła Pawlikowskiego opowiada o odwiecznym splocie dobra ze złem; o poszukiwaniu wiary, o odnajdowaniu jej sensu po katastrofie, jaką była Zagłada i o szukaniu sensu życia w ogóle. Tytułowa Ida stoi ciągle jeszcze przed najważniejszą decyzją: po konfrontacji z potworną prawdą o losie swojej rodziny musi na nowo odnaleźć się w swoim życiu i wierze. Podejmuje próbę świeckiego życia, a ta chociaż tak intensywna, nie jest w stanie unieważnić jej wcześniejszej decyzji. Dziewczyna wraca do klasztoru. Pozostaje pytanie, czy jest to powrót do Boga?

Jeśli tak, będzie to wreszcie jej wolny wybór, do tej pory inni albo los decydowali za nią. Była człowiekiem bez przeszłości i bez tożsamości. Dopiero teraz - poznawszy tragiczną prawdę - doszła wreszcie do momentu, kiedy sama może wybierać. Może zatem rozstać z dotychczasowym życiem, i z Bogiem - takim, jakiego do tej pory wyznawała. Może pójść w świat dotąd nieznany, tajemniczy, ciekawy i jednocześnie budzący lęk.

A Wanda (funkcjonariuszka UB)? Ona na pytanie: „Po co żyć?”, odpowiedziała sobie bezwzględnie, czym w istocie wydała wyrok na siebie, a nie na innych. To niezwykłe, ale ta postać godna przecież potępienia i najsurowszych kar budzi - pisze Luter - w nas żal. Jej życie było piekłem. Gehenną była i jest zarówno jej żydowskość - wychowała się w tradycyjnej judaistycznej rodzinie - jak i jej komunizm, który wciągnął ją w zbrodniczy system.

I w końcu bezbrzeżna samotność, w której najlepszymi pocieszycielami są przypadkowy seks i alkohol. Wanda staje się wrakiem człowieka. Dla Boga nie ma miejsca w niej miejsca. Zresztą, czy Wanda kiedykolwiek w Niego wierzyła? Czy utraciła wiarę po doświadczeniu wojennych potworności? A może uświadomiła sobie, że Bóg istnieje, a ona Go zdradziła?

To być może najważniejszy trop do zrozumienia Wandy. Oto leży pijana w hotelowym łóżku, próbuje wycedzić kilka słów do Idy, i mówi do niej, że przecież Jezus przyszedł zbawić grzeszników, takich jak ona. Słowa wyrzucone z siebie, jakby od niechcenia, ale z nadzieją, że usłyszy od siostrzenicy potwierdzenie. Pozostaje wydanie ostatniego wyroku na samą siebie i jego wykonanie. A resztę należy zostawić Bogu”.

Twórcy z Bożej łaski nie boją się sięgać prawdy.

Ci zaś będący na usługach reżimów znikają wraz z reżimami.

dziś

LUSTRACJA PISARZA

czwartek, lutego 25, 2016

Tak znowu dziś modna lustracja nie jest bynajmniej odkryciem naszych czasów. Korzystając z esejów prof. Janusza Tazbira, wybitnego historyka, którego - wyznaję publicznie - darzę wielkim szacunkiem, zlustrujemy sobie nie byle kogo, bo samego Henryka Sienkiewicza.

W tym roku mija 170 rocznica urodzin autora „Trylogii” oraz 100 rocznica jego śmierci.

Lustratorów Sienkiewicza było wielu. Główny zarzut kierowany pod jego adresem to unikanie pisania źle o ruskich. Lustratorzy posługują się godnym uwagi faktem, że w Rosji carskiej pisarz doczekał się wielu edycji swoich nowel i powieści.

Zaborcy rosyjscy, a więc ci, którzy stłumili dwa nasze wiekopomne XIX wieczne powstania, w tym wyjątkowo tragiczne w skutkach styczniowe (1863), w latach 1893 – 1914 wydali dzieła zebrane Sienkiewicza czternastokrotnie!!!

Czyż to niezbity dowód potajemnego zbliżenia pisarza z wrogiem!

Lustratorzy podkreślają, że pisarz akcje swoich nowel i powieści umiejscawiał przede wszystkim w zaborze pruskim. Dzięki temu nie musiał obawiać się represji carskich.

Każda nieprawomyślna opinia na temat Rosji carskiej mogła przynieść mu przykre konsekwencje. Zatem pisarz akcje powieści umiejscawiał gdzieś daleko od Moskwy. Zaś wiadomo, że Kozacy, Tatarzy i Turkowie - negatywne postaci „Trylogii” - w Rosji byli traktowani jako narody obce. I dlatego Sienkiewicz używał sobie na nich dowoli, pomijając milczeniem Rosjan. Skromniutkie aluzje do powstań antyrosyjskich - prawdopodobnie dla zamydlenia oczu późniejszym lustratorom - znajdujemy w „Szkicach węglem”.

W Polsce Ludowej cenzura zwracała policyjną uwagę, aby nie drukowano utworów, w których negatywnie przedstawiani są Rosjanie i to niezależnie w jakiej by nie żyli epoce. Poza „Ogniem i mieczem” utwory Sienkiewicza ukazywały się w masowych nakładach. Nie było w nich nic antyrosyjskiego. Dzisiejszy lustrator Sienkiewicza stwierdzić więc mógł ze spokojem, że skoro jego książki nie były w peerelu zabronione, to sam autor prawdopodobnie posiadał kontakty z odpowiednimi, być może nawet z tajnymi służbami zaborcy rosyjskiego.

Nawet jeśli powyższy wywód „kupy się nie trzyma”, to lepiej chuchać na zimne, aniżeli przechodzić obok niego obojętnie. Argumentów na domniemaną współpracą lustrowanego czyli obywatela Sienkiewicza z ruskimi jest krótko mówiąc sporo. Co prawda dokumentów na to nie ma, ale przypuszczenia są. Czy to nie wystarcza na ogłoszenie wyroku?

Koronnym argumentem lustratora jest fakt, że pan Henryk Sienkiewicz w „Trylogii” wszystkie nacje zmieszał z błotem - oprócz rosyjskiej. Złe charaktery, źli ludzie u Sienkiewicza, poza wspomnianymi Kozakami, Tatarami i Turkami, to okropni Szwedzi i Wołosi, zdradzieccy Czesi i hiena w osobie elektora brandenburskiego. Nawet Francuzi to mizerota. W sześciu tomach ani razu nie ma wzmianki o kacapach. Ani słowa!

A przecież byli pisarze mieszkający na terenie imperium rosyjskiego, tacy jak Eliza Orzeszkowa i Władysław Reymont, którzy nie byli podszyci strachem jak Sienkiewicz. Nie bali się w swoich utworach poruszać tematyki wielkich polskich powstań antyrosyjskich.

A więc panie Sienkiewicz! Należy pana poddać lustracji.

Jak dalece był pan, panie Henryku strachliwy świadczy to, że ani słowem nie napomknął pan o tym, iż ruscy podchodzili pod Lwów, że mordowali na Litwie, złupili polskie Wilno, nie wspomniał pan w swoich dziełach ani słowem, że Chowański, na którego polował nasz dzielny Kmicic, to nikt inny jak Rosjanin z krwi i kości, dowodzący jak i on rosyjskimi bandziorami. Krótko mówiąc Rosjanie w twórczości Sienkiewicza zapadali się pod ziemię.

Jeden z „lustratorów”, świetny zresztą emigracyjny pisarz Wacław Alfred Zbyszewski, w londyńskich „Wiadomościach” w „donosie” pt. „Czytając Trylogię” stwierdził: „Niektórzy się dziwią, że Sienkiewicz nie tylko nie jest dziś zabroniony w Polsce (komunistycznej), ale przeciwnie, jest tam jak najbardziej propagowany, jest obowiązkową lekturą szkolną”.

Zbyszewski nie był jednak lustratorem z krwi i kości. Starał się bowiem zrozumieć postawę pisarza, nawet próbował go tłumaczyć: „ W istocie Sienkiewicz nie znosił Rosjan. Ten namiętny podróżnik, który jeździł do Afryki i Ameryki - podróże niezwykłe w jego czasach, który ciągle, niemal bez przerwy, rozjeżdżał po Europie zachodniej, nigdy nie pojechał na Wschód, chociażby do Petersburga czy Moskwy. Sienkiewicz był ciekaw wszystkich krajów, tylko nie Rosji. Miał do niej - podobnie jak Paderewski - abominację”.

Dla lustratora liczą się jednak fakty. Lustrator nie jest od myślenia. Jest od działania czyli demaskowania.

Lustrator dodaje więc uszczypliwie: „Sienkiewicz chciał żyć - i to najdostatniej - z pióra”. Gdy zaś pisał krytycznie o Rosji, np. w artykule „Polska i Rosja”, to pod przyłbicą, pod zmienionym nazwiskiem. Nawet krytyczny o Rosji artykuł w amerykańskim dzienniku „Daily Evening” (1877) napisał anonimowo.

Lustrując nie należy zapominać o skłonnościach lustrowanego. Czy sięga często po kieliszek, czy lubi pieniążki, czy ma jakieś upodobania seksualne ? Otóż Sienkiewicz miał. Lubił dziewczynki. I to w wieku zakazanym.

Będąc w Ameryce u słynnej aktorki Heleny Modrzejewskiej pisał szczerze do przyjaciela, że chętnie przespałby się w kuchni „i choćby w jednym łóżku z Anusią”. Anusia była młodziutką służącą u aktorki. Poeta Jan Lechoń w „Dziennikach” zanotował, że „Sienkiewicz miał gust do niedojrzałych owoców - do małych dziewczynek”. Nie on jedyny. Takie skłonności lustratorzy dostrzegli między innymi u Władimira Nabokowa i Juliana Ursyna Niemcewicza, który uwielbiał ich pieszczoty i wdzięki. Lustrujący zapisał słowa Niemcewicza: „wszystko to było i jest dla mnie silniejszą nad wszystko podnietą”.

Kończąc lustrację Henryka Sienkiewicza informuję, że dzieckiem będąc nie rozstawałem się z bohaterami Rzeczpospolitej szlacheckiej występującymi w „Trylogii”: Skrzetuskim, Kmicicem, Zagłobą i przede wszystkim Wołodyjowskim, a to z tego między innymi względu, że drugie jego imię było takie same jak moje pierwsze.

Igrzyska

LUD KOCHA IGRZYSKA

poniedziałek, lutego 22, 2016

Igrzyska znane są od wieków. Najbardziej znane są te z czasów rzymskich. W innym opakowaniu świadkami igrzysk jesteśmy obecnie. Nazywane są „polowaniem na czarownice”.

Głównymi aktorami igrzysk byli w przeszłości i są obecnie rządzący oraz ich najemnicy - gladiatorzy, tak ich nazywano w starożytnym Rzymie. Odbywały na się arenach (dziś głównie w mediach, ale nie tylko).

Pierwsze zawody gladiatorskie odbyły się w 105 roku p.n.e. Wielu polityków dostrzegło w nich dobrą metodę zjednywania sobie wyborców. Wydawano fortuny, a nawet zaciągano pożyczki, aby zorganizować jak najbardziej wystawne igrzyska, które zapadną w pamięć i zapewnią wybór na wysokie stanowisko. Od osób wybranych na urzędy wręcz wymagano, aby organizowali widowiskowe dla ludu walki gladiatorów. W walkach brali udział również jeńcy, lwy, tygrysy, lamparty oraz słonie.

Najlepsi gladiatorzy stawali się powszechnie znani podobnie jak dziś wybitni sportowcy. Wielu bogatych Rzymian wykupywało słynących ze swoich umiejętności gladiatorów i zatrudniało ich jako prywatnych ochroniarzy.

Tak jak dziś nie brak szaleńców będących u władzy, tak i ongi ich nie brakowało. Pod rządami Nerona czy Kaliguli na arenach działy się rzeczy, które nawet wielu Rzymian przepełniały odrazą. Oprócz zwykłych walk uzbrojonych, mających równe szanse gladiatorów dokonywano przed widownią nieludzkich egzekucji - skazańców podpalano żywcem, krzyżowano, rzucano na pożarcie lwom.

Z wściekłością prześladowano chrześcijan. Znany z okrucieństwa i czarnego humoru cesarz Domicjan gustował w walkach kobiet i karłów. Wszelkie granice przekroczył obłąkany Kommodus, osobiście staczając pojedynki na arenie. Cesarz Trajan w 107 roku p.n.e. zorganizował największe igrzyska w historii - trwały 123 dni, a walczyło w nich 10.000 gladiatorów.

Dawniejsi i ci dzisiejsi władcy, którzy uciekają się do przemocy prędzej czy później kończyli lub skończą marnie. Jednak zanim do tego dochodzi, cierpienie i krzywda ludzka nie zna granic.

W IV wieku n.e. znaczna część Rzymian wyznawała już chrześcijaństwo. Idei tej religii nijak nie można było pogodzić z krwawymi igrzyskami, które ciągle cieszyły się sporą popularnością. Po raz pierwszy walki gladiatorów zostały zakazane przez cesarza Konstantyna Wielkiego w 326 roku naszej ery pod naciskiem Kościoła. Aktualnie Kościół zajmuje postawę milczącą, ale przeważnie staje po stronie rządzących czyli silniejszych.

W Rzymie oraz Italii, a także w innych prowincjach krwawe igrzyska, mimo zakazów, trwały jeszcze wiele lat. Zostały zmodyfikowane i unowocześnione.

Współcześnie miejsce aren zajęła telewizja, radio, prasa i Internet. Zamiast dzikich zwierząt występują politycy i ich dobrze opłacana gwardia, gotowa oddać życie w imię krwawej idei.

Także w naszym kraju na przestrzeni dziejów zmieniały się areny i aktorzy igrzysk, których celem było unicestwienie przeciwnika. Co prawda w I Rzeczpospolitej szlacheckiej nie palono „czarownic” na stosie, lecz największą uciechą dla ludu było przyglądanie się egzekucjom takim jak: powieszenie, spalenie, ścięcie głowy, ćwiartowanie, zakopywanie żywcem.

W cywilizowanej III RP jesteśmy świadkami igrzysk, które lud kocha miłością tak silną, jak Rzymianie kochali rzucanie chrześcijan lwom na pożarcie. Gawiedź w każdych okolicznościach i epokach radowała się i raduje w dalszym ciągu, widząc jak kopie się leżącego. A jeśli jest to ktoś bardzo znany, powiedzmy idol, gwiazda, czy człowiek-legenda wówczas radość jest podwójna.

Nie o prawdę chodzi. Lecz o to, co kocha lud. Czyli tzw. tłuszcza - jak pisał Sienkiewicz ( „tłuszcza odpowiedziała wyciem straszliwem” - „Ogniem i mieczem , tom1.)

Polak wszystko potrafi. Spektakl tak trafił w gusta gawiedzi, że każdego dnia z napięciem czeka się na kolejną sensację. Jest to spektakl, którego końca nie widać. I w ten oto sposób, zjadając samych siebie, wrócimy do czasów starożytnych, gdy lwy zajadały się ludzkim mięsiwem.

Zło

POLSKA - WIZJA PISARZA

sobota, lutego 20, 2016

Zmarł Umberto Eco (1932 -2016) - włoski semiolog, filozof, bibliofil i mediewista, powieściopisarz, autor felietonów i esejów. Sławę przyniosła mu powieść „Imię róży”. Eco pisał także prace naukowe, książki dla dzieci i młodzieży oraz eseje na temat teorii literatury, świata współczesnego, kondycji współczesnych mediów i nauki.

Uhonorowany licznymi tytułami doktora honoris causa między innymi przez Akademię Sztuk Pięknych w Warszawie (1996) i Uniwersytet Łódzki (2015).

Mówiło się, że Umberto Eco (na zdjęciu) to człowiek - uniwersytet, człowiek - księga, człowiek – biblioteka.

Przyznawał się do związków z polską kulturą. Kochał muzykę Fryderyka Chopina, mając 12 lat przeczytał „Quo Vadis” Henryka Sienkiewicza, cenił poezję Wisławy Szymborskiej, spośród filozofów Władysława Tatarkiewicza i Leszka Kołakowskiego.

Ostatnia jego książka "Temat na pierwszą stronę" (wydana w Polsce w 2015) opowiada o czasach nam współczesnych, o matactwach mediów.

Pewien facet o niejasnej przeszłości, niejaki Simei, zatrudnia doświadczonych dziennikarzy do redagowania zerowych numerów dziennika, który ma nosić tytuł "Jutro". Jednak gazeta ma się nigdy nie ukazać. Ten, który ją wymyślił, żeby szantażować osoby publiczne, znanych polityków, artystów, ludzi pióra chce osiągnąć sukces. Za wszelką, za każdą cenę. Umberto Eco nie wymyśla wydarzeń, czerpie z własnych refleksji i doświadczeń.

Pisarz tak prowadzi akcję książki, aby dowieść jak znaczącą i fatalną rolę odgrywa mistyfikacja i manipulacja. Prawdziwe fakty sąsiadują ze zmyślonymi. Pozytywne giną w morzu negatywnych. Wyciągając nie do końca sprawdzone fakty, fakciki, podane w odpowiednim sosie, mają na celu zdeptać drugiego człowieka, ośmieszyć i unicestwić go.

Bohatera należy tak przedstawiać, aby w oczach odbiorców stał sią czarną owcą, zdrajcą, szmatą.

Pod tym względem najbardziej agresywny i bezkarny jest Internet. Kij ma jednak dwa końce. Dzięki Internetowi mamy szybki dostęp do informacji na każdy temat, w każdym zakątku świata. Internet jest czymś niezwykłym, błogosławionym. Ale jest również zabójcą.

Zabójcza jest manipulacja faktami. Często tak dalece zmanipulowanymi, że są całkiem kłamliwe, brudne, wszawe. Nie są od tego grzechu wolne nawet internetowe portale encyklopedyczne.

Zło staje się niezniszczalne. Walka ze złem, które unicestwia godność ludzką i zabija człowieka stała się walką z wiatrakami.

Umberto Eco nie umiejscawia akcji powieści w Polsce. Ale gdy czytamy ją właśnie dziś, jesteśmy przekonani, że jest to opowieść o naszym kraju (który tak włoski pisarz pokochał).

Jest to fotografia tego, co spotkamy obecnie na polskim podwórku. Czego doświadczamy czytając gazety i oglądamy w telewizji. Wysłuchując tyrad nienawiści i obelg w parlamencie i w każdym miejscu, gdzie się tylko politycy pojawiają - widać czarno na białym jak prorocze stały się wizje zmarłego pisarza.

ohyda

WARTO BYĆ UCZCIWYM

piątek, lutego 19, 2016

Władysław Bartoszewski. Właśnie mija 94 rocznica urodzin tego, który osiągnął w życiu więcej niż pułk świętych i pułk bohaterów narodowych.

Urodzony 19 lutego 1922 , zmarły 24 kwietnia 2015 w Warszawie.Był kimś do niezastąpienia. Historyk, publicysta, dziennikarz, pisarz, działacz społeczny, polityk, dyplomata a nade wszystko Polak. Nie koniec na tym.

Więzień Auschwitz, żołnierz Armii Krajowej w stopniu podporucznika, działacz Polskiego Państwa Podziemnego, uczestnik Powstania Warszawskiego. Dwukrotnie minister spraw zagranicznych, senator IV kadencji, w latach 2007–2015 sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Kawaler Orderu Orła Białego, Sprawiedliwy wśród Narodów Świata.

I przyjaciel Lecha Wałęsy poniewieranego.

Tacy ludzie jak Wielki Władysław nie umierają. Żyją nawet po swojej śmierci. Jeszcze za życia stał się symbolem polskości.

Będąc na Jego pogrzebie wsłuchiwałem się z niepokojem czy nie padną wraże okrzyki. Bo taki „styl” stał się już w kraju zwyczajem. Opluwanie cieszy. Rzucanie kalumnii na symbole - sprawia pospólstwu wściekłą radość.

Kim był? Raczej należy spytać - kim nie był? Był dyplomatą, politykiem, dziennikarzem, historykiem, oficerem Armii Krajowej, działaczem Żegoty, więźniem KL Auschwitz. I przede wszystkim pięknie mówił. Szybko jak karabin maszynowy. Składnie, zawsze głęboko sięgając istoty problemu. Należał do tych, którzy są współczesnymi mędrcami starożytnych Aten.

Nie bał się mówić prawdy. Nikomu. W cztery oczy. Był wierzący. Głosił wiarę, która nie zna nienawiści do drugiego człowieka.

Zaangażowanie w dialog z Żydami zrodziło się w Bartoszewskim po spotkaniach i rozmowach z Zofią Kossak oraz Janem Karskim. Był chrześcijaninem, jakich spotykamy od święta.

Na pogrzebie Bartoszewskiego przemawiali prezydenci, rabin, politycy. Na specjalnych sesjach posłowie parlamentu izraelskiego (Kneset) i niemieckiego (Bundestag) oddali hołd Profesorowi. Episkopat niemiecki skierował kondolencje. Polski zapomniał o tym.

Prof. Władysław Bartoszewski napisał ponad 40 książek i blisko 1,5 tys. artykułów. Znany był z barwnych wypowiedzi i celnych obserwacji. Oto kilka z nich:

Napisałem sporo rzeczy lepszych i gorszych, ale źródłem prawdziwej satysfakcji jest dla mnie to, że nie muszę się niczego, co napisałem, wstydzić albo marzyć, aby zapadło się pod ziemię.

Jak się ktoś urodził człowiekiem, to łatwiej mu jest być człowiekiem, niż stać się świnią.

Warunkiem wiarygodnego dialogu jest bycie sobą, dlatego że nasi rozmówcy wyczuwają, czy reprezentujemy samego siebie, czy stosujemy elementy retoryki i gry, czyli taktykę. Oczywiście taktyka jest ogólnie przyjętą praktyką, nie może jednak dominować nad sprawą i dobrą wolą.

Warto być uczciwym, choć nie zawsze się to opłaca. Opłaca się być nieuczciwym, ale nie warto.

Jeśli wszystko nas dzieli, to dialog nie ma sensu.

Należymy do kręgu kulturowego, którego najważniejsze pojęcia etyczne są ukształtowane przez chrześcijaństwo. Czyli nie zrzucamy starców ze Skały Tarpejskiej, szanujemy dzieci.

Kocham moich rodaków, choć doprowadzają mnie do cholery.

Jeśli polityka ma polegać na wielkim kłamstwie, to ja będę mówił, że do Oświęcimia wpakowali mnie Francuzi.

Jeśli panna nie jest piękna i posażna, to powinna być choć sympatyczna, a nie nabzdyczona.

Największym problemem Polski jest zły stosunek do samego siebie: podejrzliwość, kłótliwość, swarliwość, nienawiść, kompleksy, brak pewności siebie i negatywny stosunek do własnej historii, i aby jeden drugiemu mógł dojechać dobrze, gotów jest przy okazji popełnić samobójstwo.

Inteligent tym się różni od nie inteligenta, że nie obraża się o żarty, rozumie żarty i lubi żarty.

Po co twarz ludziom, którym patrzą tylko na ręce.

Kiedy coś uparcie gaśnie - zaufaj iskierce nadziei.

Kto gardzi ludźmi, obojętnie, z powodów wyznaniowych, z powodów rasowych, z powodu ksenofobii wobec kogokolwiek, wobec ludzi pochodzenia ukraińskiego, białoruskiego, rosyjskiego, niemieckiego, żydowskiego - ten przede wszystkim gardzi sobą.

Jeżeli będziemy tylko krzyczeć o Polsce, to może wychylić się Pan Bóg z płonącego krzaka i zapytać, jaka ma być ta Polska.

Warto być przyzwoitym.

W kraju mamy stęchłą atmosferę. Profesor stanąłby przed kamerami i powiedział klarownie co białe, co jest czarne.

I co ohydne!

Demokracja

CO NAS CZEKA

środa, lutego 17, 2016

Kto chce rządzić ludźmi, nie powinien ich gnać przed sobą, lecz sprawić, by podążali za nim.

Zachęcać, kiedy nie należy zmuszać, prowadzić, kiedy nie należy rozkazywać.

Lwy wielką mają siłę, ale na cóż by im się ona zdała, gdyby natura nie dała im oczu.

By dokonać wielkich rzeczy, nie trzeba wcale być wielkim geniuszem, nie trzeba być ponad ludźmi, trzeba być z nimi.

Kiedy niewinność obywateli nie jest zabezpieczona, wolność również nie jest bezpieczna.

Wolność polityczna obywatela jest to ów spokój ducha, pochodzący z przeświadczenia o własnym bezpieczeństwie. Aby istniała ta wolność, trzeba rządu, przy którym by żaden obywatel nie potrzebował się lękać drugiego obywatela.

Rządzący, którzy nieustannie krytykują opozycję mają tę nad nią przewagę, że dysponują sprawniejszymi instrumentami. Uderzają w miejsca słabe, pomijając to, co opozycja będąc u władzy dokonała pozytywnego. Tacy rządzący są jak źli dowódcy armii, którzy nie mogąc podbić kraju, zatruwają jego wody.

Nie potrzeba wiele rozumu, by wszystko zmącić, ale trzeba go mieć dużo, by wszystko uładzić.

Mniej nienawidzimy tych, którzy nigdy nie byli z nami, niż tych, co nas opuścili.

Mędrzec rzekł: istnieje pewna cecha duszy ludzkiej, stanowiąca podporę wszelkich godności i władz. Gdy jakiś urząd cieszy się autorytetem, to czci się go nawet wtedy, gdy autorytet ten postradał, chyba , że jakieś błahe wydarzenie odsłoni prawdę. A wtedy człowiek obrusza się sam na siebie i w jeden dzień chciałby obalić to, co - jak sądzi – szanował zbyt długo.

Przestroga kierowana do wszystkich. Nie tylko do ludzi mądrych. Do wszystkich obywateli. Oto ona: zastanówcie się nad swoim położeniem. Wyciągnijcie rozsądne wnioski. Nie jest bynajmniej niemożliwe, że żyjąc pod fatalnymi rządami, wcale tego nie czujecie.

Szczęście polityczne ma to do siebie, że się je poznaje dopiero po jego stracie.

Powodzenie, jakie się zdarza nawet u głównego rządzącego, wbija go w taką pychę, iż traci on rozum. Najpierw staje się zazdrosny o swoich urzędników. Potem zazdrość przechodzi we wrogość. Staje się wrogi wobec gwardii przybocznej, wobec tych, co razem z nim rządzą. Następnie staje się zazdrosny o sam urząd, który sprawuje. I na koniec będzie wrogiem dla samego siebie.

W zamieszkach pod despotycznym rządem lud zachodzi zawsze tak daleko, jak tylko to możliwe.

Natura, która ustanowiła między ludźmi stopnie siły i słabości, często zrównuje słabość z siłą rozpaczy.

Lud, społeczeństwo potrafi znieść wiele. Lecz kiedy spotka go zniewaga lub gdy poczuje się oszukany (np. w obietnicach), czuje tylko swoje nieszczęście. Tak rodzi wyobrażenie wszelkiego możliwego zła.

Lud , społeczeństwo popada w nieszczęście, skoro ci, którym zawierzył, chcąc ukryć własne zepsucie, starają się go zepsuć. Aby nie dojrzał ambicji rządzących, mówią ludowi o jego wielkości. Aby lud nie dostrzegł chciwości rządzących, głaszczą chciwość ludu.

Bywa, że mnóstwo ludzi obrzydzi sobie rząd. Otóż, choć nieprzyjazne uczucia, żywione przez część obywateli, zdają się być bezsilne, jako że nie przynoszą zdecydowanych skutków, niemniej nie pozostają one bez utajonych konsekwencji, dojrzewających w ukryciu i tak wraz z upływem czasu RODZĄ SIĘ WIELKIE REWOLUCJE.

Powyższe uwagi spolszczone zostały na podstawie lektur obowiązkowych przeznaczonych dla przeciętnego inteligenta - demokraty.

Bohaterstwo

MOJE KONTAKTY Z "BANDĄ"

wtorek, lutego 16, 2016

65 lat temu, w lutym 1951 roku, w warszawskim więzieniu na Mokotowie wykonany został wyrok śmierci na mjr Zygmuncie Szendzielarzu ps. „Łupaszka”. Skazano go na osiemnastokrotną karę śmierci.

Laikowi takiemu jak ja trudno zrozumieć na czym polega różnica między jednorazowym wykonaniem wyrokiem śmierci a osiemnastokrotnym. Od strony prawnej jest to możliwe. Tyle, że przewód sądowy członków Okręgu Wileńskiego AK nie by procesem, lecz przygotowaniem do wcześniej zaplanowanego mordu.

"Łupaszka" uczestniczył w wojnie obronnej Polski 1939 jako dowódca 2. szwadronu w 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w składzie Wileńskiej Brygady Kawalerii. Służył w kawalerii gen. Władysława Andersa jako pododdział Kresowej Brygady Kawalerii. Dostał się wówczas do niewoli niemieckiej , z której wkrótce uciekł i przedostał się do Lwowa. Włączył się do pracy konspiracyjnej w Wilnie w ramach ZWZ-AK. W kwietniu lub maju 1943 roku znalazł się w bezpośredniej dyspozycji Komendy Okręgu Wileńskiego AK. Jego oddział przyjął nazwę 5 Wileńskiej Brygady AK, zwanej też nieoficjalnie "Brygadą Śmierci”. Prowadziła walki zarówno z Niemcami, jak ich litewskimi sojusznikami.

Zaś w ostatnim okresie prowadziła walki z regularnymi oddziałami Armii Czerwonej i LWP, KBW, NKWD oraz grupami UB i MO. Szczególną uwagę zwracano na zabijanie agentów komunistycznych i członków PPR, którzy przez podziemie uważani byli za zdrajców. Finał był dramatyczny. Wpadli w ręce wroga.

Moje kontakty z „bandą” Łupaszki , bo tak propaganda komunistyczna nazywała wileńskich AK-owców, były pośrednie i dość dalekie.

Gdy AK-owcy " bandy" znaleźli się rękach sowieckich wszyscy oskarżeni mężczyźni dostali skazani na śmierć. Wśród oskarżonych znalazły się młode kobiety. Tylko im darowano życie. Jedną z dziewcząt była Lidia Lwow ps. „Lala”. Piękna dziewczyna. Zakochana w dowódcy. Sąd skazał ją na dożywocie.

W więzieniu uczyła się języków obcych. Na wolność wyszła na fali październikowej odwilży 1956. Studiowaliśmy w tym samym czasie na Uniwersytecie Warszawskim. Promieniała z niej radość życia. Niezwykła postać. I to był jeden z moich pośrednich kontaktów z „bandą”. Drugi był nieco inny.

Na początku listopada 1944 roku do oddziału „Łupaszki” dołączył m.in. oficer Wileńskiego AK ppor. Lech Beynar ps. „Nowina”(na zdjęciu), późniejszy znany publicysta i historyk, piszący pod pseudonimem literackim „Paweł Jasienica”. Był tym, przez którego pośrednio „nawiązałem” kontakty z „bandą”. A nawet nie tyle on, co jego książki.

W latach PRL nie czytało się jego książek, „połykało” się je. „ Myśli o dawnej Polsce”, „Polska Piastów”, „Polska Jagiellonów”, „Rzeczpospolita Obojga Narodów” - to książki do których po dzień dzisiejszy wracać warto i należy, jeśli chce się coś więcej wiedzieć o Polakach, Polsce i świecie.

19 marca 1968 roku, gdy już nastał czas pogromu polskich Żydów i polskiej inteligencji, na wiecu w warszawskiej Sali Kongresowej wystąpił I sekretarz Władysław Gomułka. W jego ustach jednym z głównych oskarżonych stał się właśnie Jasienica. Wódz drąc się, przy aplauzie ubeckiej gawiedzi, zakomunikował narodowi, że pisarz był prawą ręką bandyty „Łupaszki”, że pisarz palił wsie i mordował niewinnych, dzieci, kobiety i starców.

Nie dość na tym. Wódz poinformował naród, że bandyta Jasienica został zwolniony z aresztu w 1948 roku. A skoro został zwolniony, nie zaś zatłuczony na śmierć, to przecież wszystko jest jasne. Przecież nie uniknął kary za frajer, za friko, a więc za co? Tego Gomułka nie powiedział, ale dla wszystkich było jasne. Gomułka oświadczył narodowi, że Jasienica to kapuś.

Tak oto wojenny bohater i znakomity pisarz historyczny został zdemaskowany. Według Gomułki był to kapuś, który strzelał do chłopów w białostockim. A skoro nazywał się Beynar, więc miał pochodzenie żydowskie (i w tym przypadku wódz także trafił kulą w płot, pisarz był bowiem pochodzenia tatarskiego). Tyrada Gomułki była długa i została przyjęta rzęsistymi oklaskami tajniaków przebranych za klasę robotniczą.

Twórczość Pawła Jasienicy została objęta całkowitym zakazem druku. Wielu jednak uwierzyło w kłamstwa Gomułki. A niektórzy - także po fachu koledzy pisarze - zacierali ręce z radości.

Nie dość gehenny pisarza. Bezpieka ulokowała w najbliższym jego otoczeniu agentkę. Była nią druga żona Jasienicy - Zofia Nena Beynarowa.

Wkrótce (był rok 1970) oficer AK - owskiego podziemia, członek „bandy” Łupaszki zmarł. Jego grób znajduje się na Powązkach. Powstał film „Pogrzeb Jasienicy”. Ale nie ze zbiorów Polskiej Kroniki Filmowej, ale z archiwów Służby Bezpieczeństwa. „Smutni panowie” interesowali się Polakami nie tylko za życia, lecz także po ich śmierci. W sierpniu 1970 r. esbeków nie interesował zmarły pisarz, ale osoby obecne na jego pogrzebie.

Symboliczny grób mjr Zygmunta Szendzielarza ps. „Łupaszka” znajduje się w Panteonie Mauzoleum Wyklętych - Niezłomnych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.

Państwo

CHYTROŚĆ NA SZCZEBLACH WŁADZY

poniedziałek, lutego 15, 2016

Był przyjacielem ludzkości. Z całą mocą bronił prawdy. Jego myśli będą żyły tak długo, jak długo uczciwy rozum i obowiązki moralne oraz prawdziwy duch praw będą znajdować posłuch, szacunek i uznanie.

Charles Louis de Secondat baron de la Brède et de Montesquieu - francuski filozof, prawnik, wolnomularz i pisarz epoki Oświecenia (1689-1755). Słowem: MONTESKIUSZ (na zdjęciu).

Jego myśli są nam potrzebne. Rządzącym i rządzonym. Oto kilka z nich - na użytek dnia dzisiejszego. Tu i teraz.

Istnieją dwa rodzaje zepsucia. Jedno, kiedy lud nie przestrzega praw. Drugie, kiedy prawo samo w sobie przynosi zepsucie. To zło jest nieuleczalne, bo tkwi w samym lekarstwie.

Wszyscy ludzie nieśmiali posługują się groźbami. Nienawiść to cecha istot (ludzi i zwierząt) nieśmiałych, zakompleksiałych.

Kary mogą zapobiec wielu przestępstwom powszechnego zła, ale nie poprawią tego zła.

Skoro zasady rządu raz są skażone (łamanie prawa, demagogia, wrzaski w ławach rządzących itp.) wówczas nawet najlepsze prawa stają się złe. W efekcie obracają się przeciwko państwu i obywatelom.

Są różne tyranie. Nie ma okrutniejszej tyranii od tej, która się spełnia w cieniu praw i pod sztandarem niby to sprawiedliwości.

Nie słowa się karze, ale popełniony czyn, do którego użyto słów. Stają się one zbrodnią wówczas, kiedy przygotowują czyn zbrodniczy, kiedy mu towarzyszą lub następując po nim. Przewraca się wszystko na wspak, kiedy robi się ze słów główną zbrodnię, miast patrzeć na nie jako na znak głównej zbrodni.

Prawo w dzisiejszej postaci jest wiedzą, która uczy władców, do jakiego punktu mogą gwałcić sprawiedliwość, nie szkodząc własnym interesom, interesom własnej partii, własnego rządu i jego klakierów.

Chytrość na szczeblach władzy jest coraz większa. Chytrość zabija zdrowy rozsądek i roztropność. A to one powinny przewodzić obywatelom. Adwokaci wielce są zadowoleni, gdy widzą, że na każdym kroku trzeba korzystać z ich usług, sędziom zaś wcale nie sprawia przykrości sprawowanie władzy nad tymi, których naraili im adwokaci.

Trybunał Konstytucyjny. Gdy jest bardzo liczny i rozstrzyga się większością głosów czeka nas chaos i zguba. Doświadczenie bowiem uczy, że lepiej byłoby rozstrzygać mniejszością. I to jest dość naturalne. Mało jest bowiem umysłów dorzecznych, wiemy zaś dobrze i wszyscy się z tym godzą , że jest niezmierna obfitość głów będących na bakier z mądrością.

Gdy pomnożycie liczbę instancji sądowych, zobaczycie, że troską ich stanie się w mniejszym stopniu wymierzenie sprawiedliwości, w większym zaś wzajemne spory.

Rządem najbliższym natury jest ten, którego osobliwy charakter najzgodniejszy jest z charakterem narodu, dla którego istnieje.

W każdej władzy trzeba równoważyć rozmiar władzy krótkością jej trwania.

W urządzeniu państwa mniejsza lub większa srogość nie rozstrzyga o posłuszeństwie.

W ustroju Rzymu podziwu godne było takie jego ukształtowanie od zarania, że dzięki usposobieniu ludu czy też dzięki sile senatu lub autorytetowi sędziów - wszelkie nadużycie władzy zawsze mogło być ukrócone.

Wolny lud to bynajmniej nie ten, który ma taką lub inną formę rządu, lecz ten, który cieszy się formą rządu, który nie nadużywa prawa, który nie zmienia go według własnego pożytku, który chroni ustalone wcześniej reguły rządzenia.

To prawda, że w demokracji lud robi jakoby to, co chce: ale wolność polityczna nie polega na tym, aby robić to, co się chce. W państwie, to znaczy w społeczności, w której są prawa, wolność może polegać jedynie na tym, aby móc czynić to, czego się powinno chcieć, a nie zbyć zmuszonym czynić tego, czego chcieć się nie powinno.

Wolność polityczna istnieje jedynie w rządach umiarkowanych. A nie w krzykliwych, w których rządzący straszą. Wolność polityczna jest jedynie wówczas, kiedy się nie nadużywa władzy czy to dla spełnienia zachcianek wodza, korzyści rządzących, czy też pognębienia opozycji demokratycznej.

Wiekuiste doświadczenie uczy, że wielkim politykiem nie jest wszelki człowiek. Człowiek, który posiada władzę i skłonny jest jej nadużyć, choćby uważał się za wielkiego polityka, pozostanie małym.

Naród wolny może mieć oswobodziciela. Naród ujarzmiony może mieć tylko innego ciemiężcę.

Kto chce rządzić ludźmi, nie powinien gnać ich przed sobą, lecz sprawić, żeby podążali za nim.

Monteskiusz żył 300 lat temu. Pisząc nie myślał o III Rzeczpospolitej. Ani jemu ani nikomu wówczas się nawet nie śniło, że takie państwo, jak nasze będzie istniało. Był jednak geniuszem widzącym i patrzącym w przyszłość. I to wystarczający powód, aby w tym miejscu powracać do Mistrza.

Władza

PAŃSTWO TO JA

sobota, lutego 13, 2016

"Państwo to ja" (fr. L'État, c'est moi") miał powiedzieć Ludwik XIV w 1686 roku, podczas wyrwania z ksiąg parlamentu wszystkich protokołów związanych z czasami frondy, czyli ostatniej próbie przeciwstawienia się absolutyzmowi we Francji. Aczkolwiek historycy nie znaleźli potwierdzenia, że Ludwik XIV użył tego zwrotu, nie ma to większego znaczenia. Na jedno wychodzi. Swoim rządami król Francji potwierdził, że się za „państwo” uważał.

Nie on jeden. Ani przed nim, ani po nim, ani obecnie. Ludwik XIV, król Francji i Nawarry (1643-1715) przeszedł do historii jako Król-Słońce. Dziś również mamy nie jedno takie słoneczko.

Jeszcze w czasach I Rzeczpospolitej narodził się w Europie absolutyzm z przymiotnikiem łagodzącym czy raczej otumaniającym poddanych: oficjalnie narodził się bowiem absolutyzm oświecony. W przyszłości powstaną demokracje, często z demokracją nie mające wiele wspólnego, jak np. demokracje ludowe, socjalistyczne itp.

Władcy epoki absolutyzmu oświeconego uznawali niektóre zasady umowy społecznej przyznając poddanym ulgi „wolnościowe”. Jednak król, caryca, cesarz czy inny wódz pozostając monarchą absolutnym, nadal sprawował władzę nad wszystkimi możliwymi dziedzinami administracji państwowej. Mianując się pierwszym sługą państwa praktycznie pozostawał jego niekwestionowanym szefem.

Różne były i bywają nazwy na określenie tego pierwszego. Nie jest nim koniecznie premier, prezydent czy nawet król, bądź królowa, jak to ma miejsce w Wielkiej Brytanii. Nie nazwa się liczy, lecz stan faktyczny.

Idea absolutyzmu oświecenia wywodziła się z filozofii, która zakładała, że władza panującego pochodzi od ludu. Lud jednak nie mając innego wyjścia dobrowolnie zrezygnował ze swoich praw politycznych na rzecz monarchy, władcy. Można czy nawet należy tę zasadę przenieść do naszych czasów. Nikt przecież niczego ludowi nie narzucał. Lud sam wybrał monarchę. I to w wolnych, demokratycznych wyborach.

Za czasów oświeconego absolutyzmu, za czasów Fryderyka Wielkiego, króla Prus, który nazywał się "pierwszym sługą państwa", czy innych władców ówczesnej Europy, gra była czysta. Nie była tak głęboko zakamuflowana jak choćby w naszej Ojczyźnie przeszło dwa wieki później czyli dziś.

Co prawda król poddanym niższego stanu powtarzał: "moje dzieci, jestem tylko waszym sługą", ale „dzieci” wiedziały , że „sługa” jest panem, pierwszym po Bogu. Kropka, przecinek i basta. Na dodatek monarchię oświeconą popierał główny nurt filozofów Oświecenia z Wolterem na czele. U nas dzisiaj władcę filozofowie kontestują.

Charakterystyczna dla absolutyzmu oświeconego była centralizacja władzy przy jednoczesnym tworzeniu różnych organów administracji. Era absolutyzmu oświeconego to złote czasy biurokracji. Szczególnie widoczna była wówczas troska monarchy o silną pozycję międzynarodową państwa. Przeprowadzano reformy administracji, finansów, wystawiano nowoczesne armie, inwestowano w rozwój nauki.

W III RP proporcje się zmieniły. W III RP najmniej inwestuje się w rozwój nauki, zaś z nowoczesnym armiami jesteśmy na bakier, choćby dlatego, że mamy gdzieś sojusznicze okręty, samoloty. Nam wystarczą rodzime szable i rapiery. I to jest z pewnością godne uwagi, jako wyraz przywiązania do narodowych tradycji.

Absolutyzm oświecony najpełniej rozwinął się w Prusach (Fryderyk II Wielki), Austrii (Maria Teresa i Józef II), w państwach skandynawskich (Gustaw III). Absolutyzm miał duży wpływ na monarchię w Hiszpanii (Karol III Burbon, Zenón de Somodevilla y Bengoechea, markiz Ensenada, Pedro de Aranda, José Moniño, hrabia Floridablanca) i Portugalii (markiz de Pombal). W Rosji część idei absolutyzmu oświeconego przyjęła Katarzyna II Wielka - główna sprawczyni naszych nieszczęść czyli 123 lat trwającej niewoli.

Król Słońce, od którego zaczęła się ta gawęda, to co prawda historia sprzed 400 lat, ale ciągoty do podobnego myślenia możemy znaleźć w niezbyt odległym otoczeniu. Niektóre z wątków panowania francuskiego monarchy, być może nieświadomie, chętnie przyswajają sobie polscy politycy. W ich wystąpieniach znajdzie się nie jedno podobieństwo do doktryny Króla Słońce, z zasłanianiem się obrony praw boskich, jako usprawiedliwienia własnych, partyjnych zamierzeń i planów

Światli teolodzy od lat powtarzają, że branie Boga na obrońcę doktryn i planów politycznych - to herezja.

Bóg, tworząc człowieka, zwierzęta i rośliny, obok stworzył pragnienie władzy, które później wpoił każdej żywej istocie. Każdy z nas sprawuje nad kimś lub czymś władzę: dyrektor nad uczniami, rodzice nad dziećmi, szef nad pracownikami czy też prezydent nad swoim narodem. Władza wiąże się z odpowiedzialnością za swoich poddanych, a człowiek sprawujący władzę powinien cechować się zdrowym rozsądkiem i rozróżniać dobro od zła.

Niestety, w bardzo wielu przypadkach poczucie władzy odbiera racjonalne myślenie. Osoby ogarnięte rządzą władzy zmieniają się w egoistów i nie obchodzi ich, ile krzywd wyrządzają innym ludziom. Po trupach dążą do wyznaczonych celów. Francuski pisarz André Maurois (1885-1967) twierdził, że "władza absolutna wywołuje u człowieka rozpętanie najgorszych instynktów”.

"Folwark zwierzęcy" George'a Orwella. W książce tej władzę sprawowały świnie. Zwierzęta na farmie zaufały i pozwoliły im przewodniczyć, bo uważały świnie za najmądrzejsze i najbardziej kompetentne. Te jednak, wykorzystując swoją pozycję, zabierały sukom szczeniaki i szkoliły je na silnych policjantów, kradły żywność, tłumacząc, że muszą dbać o swoje zdrowie, aby miały siłę zapewnić innym zwierzętom bezpieczeństwo. Dyrygowały stworzeniami przy budowie wiatraka, a same nic nie robiły. Zwierzęta pod władzą świń głodowały i pracowały ponad swoje siły. Z czasem dowódcy upodobnili się do wcześniejszych wrogów - ludzi.

Krakanie i chuchanie na zimne jest mocną stroną autora tych słów więc kraczę, że jeśli nadal będziemy wdrażać absolutyzm w demokracji wówczas święty Boże nie pomoże. Zostaniemy sami, pozornie silni, zwarci, gotowi, zapięci na ostatni guzik. Putin czeka i czyha.

Jerzy Klechta

WIERNOŚĆ SOBIE I LUDZKOŚCI

OSKAR PO POLSKU

LUSTRACJA PISARZA

LUD KOCHA IGRZYSKA

POLSKA - WIZJA PISARZA

WARTO BYĆ UCZCIWYM

CO NAS CZEKA

MOJE KONTAKTY Z "BANDĄ"

CHYTROŚĆ NA SZCZEBLACH WŁADZY

PAŃSTWO TO JA

O Mnie

POLECANA KSIĄŻKA

Popularne wpisy

Archiwum Bloga

Etykiety